'વાઘ બકરી' આ નામ કેવી રીતે પડ્યું? : પ્રખ્યાત ચા ની કંપ 'વાઘ બકરી' ના ઈન્ચાર્જ વ્યક્તિ, પરાગ દેસાઈનું 49 વર્ષની વયે દુઃખદ અવસાન થયું. રખડતા કૂતરાઓથી બચવાનો પ્રયાસ કરતી વખતે તેઓ ઘાયલ થયા હતા અને પાછળથી બ્રેઈન હેમરેજને કારણે મૃત્યુ પામ્યા હતા. હવે, ચા કંપનીને તેનું રસપ્રદ નામ કેવી રીતે મળ્યું તે વિશે વાત કરીએ.
'વાઘ બકરી' ભારતની ત્રીજી સૌથી મોટી ચા ની કંપ છે અને તે ભારતના 24 રાજ્યો અને વિશ્વના 60 દેશોમાં આવેલેબલ છે. શું તમે ક્યારેય વિચાર્યું છે કે તેને 'વાઘ બકરી' શા માટે કહેવામાં આવે છે અને જો તે પંચતંત્રની જેમ બાળપણમાં વાંચેલી વાર્તાઓ સાથે કોઈ સંબંધ ધરાવે છે? બ્રાન્ડ નામ અને લોગો તમને આશ્ચર્યચકિત કરી શકે છે!
બ્રિટિશ જાતિવાદી નીતિનો શિકાર
1892માં નારણદાસ દેસાઈ દ્વારા 'વાઘ બકરી'ની સ્થાપના કરવામાં આવી હતી. તેઓ દક્ષિણ આફ્રિકા ગયા અને 500 એકરમાં ફેલાયેલા ચાના બગીચા ખરીદ્યા અને ત્યાં ચાનો વ્યવસાય શરૂ કર્યો. જો કે, તે સમયે ભારત અને દક્ષિણ આફ્રિકા બંને બ્રિટિશ શાસન હેઠળ હતા, જેના કારણે ત્યાં રહેતા સ્થાનિકો અને ભારતીયો સામે વંશીય ભેદભાવ થતો હતો.
નારણદાસ દેસાઈને પણ જાતિવાદનો સામનો કરવો પડ્યો. આ મુશ્કેલ સમયમાં તેઓ મહાત્મા ગાંધીને મળ્યા. 1915 માં, વંશીય મુદ્દાઓને કારણે, નારણદાસ દેસાઈએ દક્ષિણ આફ્રિકા છોડીને ભારત પાછા ફરવું પડ્યું. મહાત્મા ગાંધીએ તેમની પ્રામાણિકતાની પ્રશંસા કરીને ભલામણનો પત્ર આપીને તેમને મદદ કરી. આ પત્રથી તેના માટે ગુજરાતમાં પોતાનો વ્યવસાય શરૂ કરવાનું સરળ બન્યું. ગાંધીજીના સિદ્ધાંતોએ તેમના વ્યવસાયિક અભિગમને પણ પ્રભાવિત કર્યો.
આ રીતે ‘વાઘ બકરી’ નામ પડ્યું
1919 માં, ગુજરાત પાછા ફર્યા પછી, નારણદાસ દેસાઈએ અમદાવાદમાં 'ગુજરાત ટી ડેપો' નામનો વ્યવસાય ખોલ્યો. શરૂઆતમાં તેઓ છૂટક ચા વેચતા હતા. આશ્ચર્યજનક રીતે, તેમના પરિવારે પેકેજ્ડ ચામાં સંક્રમણ કરતા પહેલા 1980 સુધી છૂટક ચા વેચી હતી.
નારણદાસે જે વંશીય ભેદભાવનો સામનો કર્યો હતો તેની તેના પર ઊંડી અસર થઈ હતી. 1934 ની આસપાસ, તેમણે 'ગુજરાત ટી ડેપો'માંથી 'વાઘ બકરી' બ્રાન્ડ નામ હેઠળ ચા વેચવાનું શરૂ કર્યું. આ બ્રાન્ડિંગે તેમને નવી ઓળખ આપી, તેમને દેશભરમાં એક જાણીતી અને આદરણીય બ્રાન્ડમાં પરિવર્તિત કરી.
શું કહે છે? 'વાઘ બકરી' નો લોગો
જો તમે 'વાઘ બકરી' ચાના લોગો પર એક નજર નાખશો, તો તમે જોશો કે એક માણસ ચા પકડી ને બેઠો છે, અને તેની આગળ પડેલા મોટા કપમાં એક બકરી અને વાઘ કપમાંથી ચા પી રહ્યા છે. કંપનીની વેબસાઈટ અનુસાર, આ લોગો સામાન્ય લોકોમાં સંવાદિતા અને સહઅસ્તિત્વનું પ્રતિનિધિત્વ કરે છે. વાઘ ઉચ્ચ વર્ગનું, બકરી નીચલા વર્ગનું પ્રતીક છે, પરંતુ ચા એવી વસ્તુ છે જે અમીર અને ગરીબ વચ્ચેનું અંતર દૂર કરે છે.
માર્કેટિંગ જગતમાં પ્રખ્યાત વ્યક્તિ ફિલિપ કોટલરે પણ તેમના પુસ્તકમાં કંપનીના બ્રાન્ડ લોગો અને તેની પ્રેરણાનો સ્વીકાર કર્યો છે. તેને આ બ્રાંડિંગ કોન્સેપ્ટ અનોખો લાગ્યો અને તેણે તેને એક અસાધારણ વિચાર તરીકે પ્રકાશિત કર્યો.
પંચતંત્રની વાર્તાઓ સાથે કનેક્શન
'વાઘ બકરી' લોગો પણ 'પંચતંત્ર'ની લોકપ્રિય ભારતીય વાર્તાઓથી પ્રભાવિત છે. વિષ્ણુ શર્મા દ્વારા લખાયેલ નીતિશાસ્ત્રનું આ પુસ્તક ભારતમાં બહોળા પ્રમાણમાં વંચાય છે. મૂળ રૂપે સંસ્કૃતમાં લગભગ 200 વર્ષ પૂર્વે રચાયેલ, પંચતંત્રને ખૂબ જ માનવામાં આવે છે. તેની ઘણી વાર્તાઓ જાતકની વાર્તાઓને મળતી આવે છે. આ પુસ્તકમાં વિષ્ણુ શર્માએ સામાજિક જાગરૂકતા વધારવા અને સંદેશો આપવા માટે પશુ પાત્રોનો ઉપયોગ કર્યો હતો. તે અસરકારક રીતે નૈતિક શિક્ષણ આપે છે, લોકોને સાચા-ખોટાને સમજવામાં મદદ કરે છે.
તેવી જ રીતે, 'વાઘ બકરી' લોગો પ્રાણીઓ દ્વારા એક સામાજિક સંદેશ આપે છે, જે પંચતંત્રની વાર્તાઓમાં લેવાયેલા અભિગમની જેમ જ છે.
