માત્ર સાત મહિના પહેલા, ગંભીર રીતે જરૂરી MDR-TB દવાઓની તીવ્ર અછત હતી. વર્ષ 2022 ની શરૂઆત ટીબી માટે સંવેદનશીલ દવાઓની અછત સાથે થઈ હતી અને લગભગ એક વર્ષ સુધી એમડીઆર-ટીબી દવાઓનો પુરવઠો અપૂરતો રહ્યો હતો. તેવી જ રીતે, સપ્ટેમ્બર 2021માં ભારતમાં MDR-TB દવા ડેલામેનિડના સ્ટોકની અછતનો સામનો કરવો પડ્યો હતો.
2010 માં હાથ ધરવામાં આવેલા એક અભ્યાસ દર્શાવે છે કે 8% બિન-અનુયાયી દર્દીઓ દવાઓની ઉપલબ્ધતાના કારણે તેમની સારવાર ચૂકી ગયા હતા. તે સ્પષ્ટ છે કે સમગ્ર ભારતમાં ટીબીના દર્દીઓની વિવિધ શ્રેણીઓને દવાઓનો સતત પુરવઠો સુનિશ્ચિત કરવો મહત્વપૂર્ણ છે. જો કે, તે જોવું નિરાશાજનક છે કે 14 વર્ષ પછી અને 2025 ની લક્ષ્ય તારીખ નજીક આવી રહી છે, ભારતમાં ઘણી કંપનીઓ દ્વારા ઉત્પાદિત કરવામાં આવી હોવા છતાં, દવા-સંવેદનશીલ ટીબી દવાઓની અછત હજુ પણ છે. આ રાષ્ટ્રીય ટીબી કાર્યક્રમના નબળા સંચાલનને દર્શાવે છે.
નેશનલ ટ્યુબરક્યુલોસિસ કંટ્રોલ પ્રોગ્રામનું નામ બદલીને નેશનલ ટ્યુબરક્યુલોસિસ એલિમિનેશન પ્રોગ્રામ રાખવામાં આવ્યું. જો કે, જરૂરી દવાઓની ઉપલબ્ધતાને ધ્યાનમાં લીધા વગર અપૂરતા આયોજનને કારણે કાર્યક્રમની સફળતા સામે પ્રશ્નાર્થ સર્જાયો છે. વધુમાં, કેન્દ્રીય આરોગ્ય મંત્રાલય દ્વારા રાજ્યોને સ્થાનિક સ્તરે દવાઓ ખરીદવા માટે આપવામાં આવેલી છેલ્લી ઘડીની પરવાનગી એક નવો પડકાર ઉભો કરે છે. કેન્દ્રીય આરોગ્ય વિભાગ દ્વારા તમામ રાજ્યોને જારી કરાયેલા પરિપત્રમાં કહેવામાં આવ્યું છે કે અણધાર્યા સંજોગોને કારણે કેટલીક સંવેદનશીલ દવાઓની સપ્લાયમાં વિલંબ થઈ શકે છે, રાજ્યોને ત્રણ મહિના માટે સ્થાનિક સ્તરે દવાઓ ખરીદવા વિનંતી કરવામાં આવી છે. છેલ્લી ઘડીના આ પરિપત્રે સ્થાનિક સ્તરે દવાઓની ઉપલબ્ધતા અને રાજ્ય સ્તરે રાષ્ટ્રીય ક્ષય રોગ નિયંત્રણ કાર્યક્રમ હેઠળ મફત દવાઓના વિતરણની અસરકારકતા અંગે ચિંતા વ્યક્ત કરી છે.
મોટાભાગના ટીબી દર્દીઓની નબળી સામાજિક-આર્થિક સ્થિતિને જોતાં, તે શરમજનક છે કે જ્યાં સુધી રાજ્યો દ્વારા અસરકારક પગલાં લેવામાં ન આવે ત્યાં સુધી દર્દીઓએ જાતે દવાઓ ખરીદવી પડે છે. આ મુદ્દાઓને ઉકેલવા માટે તાત્કાલિક પગલાં લેવામાં આવે અને જરૂરીયાત ધરાવતા તમામ દર્દીઓને ટીબીની દવાઓની ઉપલબ્ધતા સુનિશ્ચિત કરવી આવશ્યક છે.
સમાચારનો સંદર્ભ: ગુજરાત મિરર (તારીખ 11 એપ્રિલ 2024, ગુજરાત મિરરના સંપાદક ભૂમિકાનો રિપોર્ટ/લેખ - રાષ્ટ્રીય ક્ષય નાબૂદી કાર્યક્રમને ફટકો, આવશ્યક દવાઓનો જથ્થો ખૂટી પડ્યો)
