ઓણમ તહેવાર પર નિબંધ | Essay On Onam In Gujarati – પરિચય, પૌરાણિક કથાઓ, સાંસ્કૃતિક અને સામાજિક મહત્વ, ૧૦ દિવસના ધાર્મિક વિધિઓનું વિગતવાર વર્ણન, ઓણમ સાથે સંકળાયેલી કલાઓ, નૃત્યો, રમતો, આર્થિક અને પર્યટન મહત્વ, સમાજને સંદેશાઓ.
ઓણમ તહેવાર પર નિબંધ Essay On Onam In Gujarati
ઓણમ – કેરળનો મહા તહેવાર
ભારત વિવિધતાઓથી ભરેલો દેશ છે જ્યાં દરેક રાજ્યની પોતાની સંસ્કૃતિ, પરંપરા અને તહેવારો છે. આ બધામાંથી, કેરળનો સૌથી પ્રખ્યાત અને ભવ્ય તહેવાર ઓણમ છે. તે માત્ર ધાર્મિક કે પૌરાણિક મહત્વનો તહેવાર નથી, પરંતુ તે લણણીનો તહેવાર પણ છે, જે સામાજિક એકતા અને સાંસ્કૃતિક વારસાનું પ્રતીક છે. ઓણમ કેરળના લોકો દ્વારા સૌથી મોટા તહેવાર તરીકે ઉજવવામાં આવે છે અને તમામ ધર્મો અને સમુદાયોના લોકો તેમાં ભાગ લે છે.
ઓણમ: સમય અને મહત્વ
ઓણમનો તહેવાર મલયાલમ કેલેન્ડરના ચિંગમ મહિનામાં (ઓગસ્ટ-સપ્ટેમ્બર) ઉજવવામાં આવે છે. આ તહેવાર સામાન્ય રીતે દસ દિવસ સુધી ચાલે છે અને દરેક દિવસનું પોતાનું ખાસ મહત્વ હોય છે. આ સમય કૃષિ દ્રષ્ટિકોણથી પણ ખૂબ જ મહત્વપૂર્ણ છે, કારણ કે વરસાદની ઋતુ સમાપ્ત થઈ રહી છે અને ખેતરોમાં નવા પાક ખીલી રહ્યા છે. આમ આ તહેવાર સમૃદ્ધિ, આનંદ અને કૃતજ્ઞતાનો સંદેશ આપે છે.
પૌરાણિક કથા: રાજા મહાબલી અને વામન અવતાર
ઓણમનું સૌથી મોટું મહત્વ એક દંતકથા સાથે જોડાયેલું છે. દંતકથા અનુસાર, પ્રાચીન સમયમાં અસુરરાજ મહાબલિ કેરળ પર શાસન કરતા હતા. તેઓ ખૂબ જ દયાળુ, ન્યાયી અને ધર્મનિષ્ઠ રાજા હતા. તેમના શાસનકાળ દરમિયાન ગરીબી, દુ:ખ કે અન્યાયનો કોઈ પત્તો નહોતો. તેમની વધતી જતી લોકપ્રિયતાને કારણે દેવતાઓ ચિંતિત થઈ ગયા અને તેમણે ભગવાન વિષ્ણુને પ્રાર્થના કરી.
ભગવાન વિષ્ણુએ વામનનું રૂપ ધારણ કર્યું અને મહાબલિ પાસેથી દાન તરીકે ત્રણ પગલાં જમીન માંગી. મહાબલિએ ખચકાટ વિના આ દાન આપ્યું. પહેલા પગલામાં વામને આખી પૃથ્વી માપી, બીજા પગલામાં સ્વર્ગ માપ્યું અને જ્યારે ત્રીજા પગલા માટે કોઈ જગ્યા બાકી ન રહી, ત્યારે મહાબલિએ પોતાનું માથું અર્પણ કર્યું. ભગવાને તેમના માથા પર ત્રીજું પગલું મૂકીને તેમને પાતાળમાં મોકલ્યા.
મહાબલિના પોતાના પ્રજા પ્રત્યેના પ્રેમ અને ઉદારતાથી પ્રસન્ન થઈને, ભગવાન વિષ્ણુએ તેમને વર્ષમાં એકવાર પોતાની પ્રજાને મળવાની મંજૂરી આપી. તે દિવસની યાદમાં ઓણમનો તહેવાર ઉજવવામાં આવે છે.
ઓણમના દસ દિવસ
ઓણમનો તહેવાર દસ દિવસ સુધી ચાલે છે. દરેક દિવસનું એક અલગ મહત્વ અને અલગ અલગ વિધિઓ હોય છે.
અથમ – પ્રથમ દિવસે, આ દિવસે ઘરોની સફાઈ અને ‘પૂકલમ’ (ફૂલોની રંગોળી) બનાવવાની પરંપરા શરૂ થાય છે.
ચિથિરા – બીજા દિવસે, પૂકલમમાં નવા ફૂલો ઉમેરવામાં આવે છે અને ઘરોને શણગારવામાં આવે છે.
ચોડી – લોકો નવા કપડાં અને આવશ્યક વસ્તુઓ ખરીદે છે.
વિશાકમ – તેને શુભ માનવામાં આવે છે અને પૂજા કરવામાં આવે છે.
અનિઝમ – આ દિવસથી, દરેક ઘરમાં ઓણમની તૈયારીઓ તીવ્ર બને છે.
ત્રિકેતા – સંબંધીઓ અને મિત્રોને મળવાનો દિવસ.
મૂળમ – બજારો અને મંદિરોમાં ઉત્સવનો માહોલ ચરમસીમાએ હોય છે.
પૂરદમ – આ દિવસે, મોટા પાયે પૂજા અને પ્રસાદ ચઢાવવામાં આવે છે.
ઉથ્રદમ – મહાબલિના આગમનની તૈયારીઓ.
તિરુવોણમ – સૌથી મહત્વપૂર્ણ દિવસ, જ્યારે રાજા મહાબલિનું સ્વાગત કરવામાં આવે છે. લોકો નવા કપડાં પહેરે છે, ઘરોને શણગારે છે અને પૂજા કરે છે.
ઓણમ સદ્યા – મહાન પર્વ
ઓણમનું સૌથી મોટું આકર્ષણ ઓણમ સદ્યા છે. આ એક પરંપરાગત તહેવાર છે જેમાં કેળાના પાન પર 24 થી વધુ શાકાહારી વાનગીઓ પીરસવામાં આવે છે. તેમાં અવિયલ, સાંભાર, ઓલન, કુટ્ટુ કરી, પાયસમ અને અનેક પ્રકારની શાકભાજીનો સમાવેશ થાય છે. આ તહેવાર પરિવાર, સંબંધીઓ અને મિત્રો સાથે કરવામાં આવે છે, જે પરસ્પર પ્રેમ અને ભાઈચારાને મજબૂત બનાવે છે.
કલા, નૃત્ય અને રમતગમત
ઓણમ ફક્ત ધાર્મિક વિધિઓ પૂરતો મર્યાદિત નથી. આ તહેવાર દરમિયાન ઘણા સાંસ્કૃતિક કાર્યક્રમો અને લોકનૃત્યોનું આયોજન કરવામાં આવે છે.
વલ્લમ કાલી (બોટ રેસ) – આ સૌથી પ્રખ્યાત રમત છે જેમાં મોટી બોટોને સંકલનમાં દોડાવવામાં આવે છે.
પુલીકાલી (વાઘ નૃત્ય) – કલાકારો વાઘના આકારમાં તેમના શરીરને રંગ કરે છે અને નૃત્ય કરે છે.
તિરુવથિર નૃત્ય – મહિલાઓ પરંપરાગત ગીતો પર સમૂહ નૃત્ય કરે છે.
કમ્મટ્ટીકાલી અને કુમ્મટ્ટીકાલી જેવા અન્ય લોક નૃત્યો પણ લોકપ્રિય છે.
સામાજિક અને સાંસ્કૃતિક મહત્વ
ઓણમ ફક્ત ધાર્મિક તહેવાર નથી, તે સામાજિક એકતા અને સાંસ્કૃતિક ઓળખનું પ્રતીક છે. હિન્દુ, મુસ્લિમ, ખ્રિસ્તી – બધા ધર્મોના લોકો તેમાં ભાગ લે છે. આ તહેવાર લોકોને પરસ્પર ભાઈચારો, સહયોગ અને આનંદનો સંદેશ આપે છે.
પર્યટન અને આર્થિક મહત્વ
ઓણમ દરમિયાન કેરળમાં પર્યટન ચરમસીમાએ હોય છે. ભારત અને વિદેશથી હજારો પ્રવાસીઓ અહીં આવે છે અને બોટ રેસ, નૃત્ય, લોક કલા અને મિજબાનીઓનો આનંદ માણે છે. આ રાજ્યની અર્થવ્યવસ્થાને મજબૂત બનાવે છે.
નિષ્કર્ષ
ઓણમ ફક્ત એક તહેવાર નથી, પરંતુ તે શ્રદ્ધા, સંસ્કૃતિ અને એકતાનો ઉત્સવ છે. તે આપણને રાજા મહાબલીની ઉદારતા અને કરુણાની યાદ અપાવે છે. ઉપરાંત, આ તહેવાર આપણને શીખવે છે કે સમૃદ્ધિ અને ખુશી ત્યારે જ શક્ય છે જ્યારે સમાજમાં સમાનતા, પ્રેમ અને ભાઈચારો પ્રવર્તે. તેથી, ઓણમ ફક્ત કેરળનો જ નહીં પરંતુ સમગ્ર ભારતનો સાંસ્કૃતિક વારસો છે.